ԱՐԴԵ՞ՕՔ ՄՈՌՑՈՒԱԾ Է ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ

[ A+ ] /[ A- ]

(Türkçe Aşağıdadır)


Նոր Զարթօնքի Հոլանտայի մասնաճիւղը եւ Doorbraak, 20 Ապրիլ 2019 շաբաթ օրը կը կազմակերպեն զրոյց մը եւ ցուցահանդէս մը: Հոլանտայի իշխանութիւնները դեռ չէ ճանչցած ցեղասպանութիւնը, երբ Հոլանտայի խորհրդարանը ընդունած է: 24 Ապրիլ 1915 ին հայերու եւ Ասորիներու ոչնչացումով սկսող ցեղասպանութիւնը, եթէ նկատի ունենանք փոքրամասնութիւններու ներկայ վիճակը մեզի ենթադրել կու տայ այն հարցման մասին թէ ցեղասպանութիւնը կը շարունակո՞ւի:

20 Ապրիլին կայանալիք միջոցառման գլխաւոր թեման ցեղասպանութիւնն ու անոր ծալքերն են: Ցեղասպանութեան յանցագործները երբեք չդատապարտուեցան եւ ցեղասպանութիւնը հնարաւոր դարձնող գործադիր մարմինները չբացայայտուեցան: Ցեղասպանութենէն ետք Թուրքիոյ մէջ կանոնաւորապէս ատելութեան ոճրագործութիւններ, ջարդեր եւ խոշտանգումի ձեռնարկներ տեղի ունեցան: Յոյներու, Հրեաներու, Քուրտերու եւ Ալեւիներու նման ազգային եւ կրօնական փոքրամասնութիւնները, զոհը դարձան այս ազգայնամոլ քաղաքականութեան:


Ինչպէս Թրքահայ լրագրող Հրանդ Տինքի սպանութեան ընթացքին ալ տեսնուեցաւ, ցեղասպանութեան եւ մարդկային իրաւունքներու ակնարկող փոքրամասնութեան անդամներուն կեանքը երբեք չ’երաշխաւորուեցաւ: Ալեքսիս Քալքի եւ Արիս Նալճըի նման անձնաւորութիւններու մասնակցութիւն բերելը Կեզի այգիի եւ Արմէն ճամբարի դիմադրութեան եւ իրենց խիզախ վերաբերումը վերեւ նշուած նիւթերու շուրջ ողջունելի է : ներողութիւն խնդրելու կողքին պէտք է օրակարգի բերել ցեղասպանութեան ճանաչումը եւ հատուցումներու հարցը: Ասոր համար ալ նախապայման է կազմակերպուածութիւն, պայքար եւ զօրակցութիւն:

15-28 Ապրիլի միջեւ De Klinker ի մէջ տեղի պիտի ունենայ «մերօրեայ Թուրքիոյ մէջ հայկական աքթիվիզմը. Նոր Զարթօնք» խորագրեալ լուսանկարչական ցուցահանդէս մը: Սոյն հանդէսը կը ներփակէ այն լուսանկարները, որոնք կ’արտացոլեն Նոր Զարթօնքի մարդկային իրաւունքներու պաշտպանման համար կազմակերպած միջոցառումները Թուրքիոյ մէջ եւ Թուրքիայէն դուրս:

20 Nisan’da Nijmegen’de Anma, Panel ve Sergi: “Ermeni Soykırımı Tarihe mi Karıştı?”


Nor Zartonk Hollanda ve Doorbraak, 20 Nisan 2019 Cumartesi günü Ermeni Soykırımı’nın anılması çerçevesinde bir panel ve sergi düzenliyorlar. Ermeni aydınların tutuklanıp kısa bir süre sonra da öldürüldüğü 24 Nisan 1915, uluslararası düzeyde Ermeni Soykırımı’nın başlangıcı olarak kabul ediliyor. Dünya’nın farklı yerinde yapılan etkinliklerle Soykırım kurbanları anılıyor. Soykırım, Türkiye Cumhuriyeti tarafından kabul edilmiyor. Hollanda Meclisi Soykırımı tanırken, Hollanda Hükümeti resmi olarak tanınmıyor. 24 Nisan 1915’te 1,5 milyon Ermeni ve Süryani’nin katledilmesi ile başlayan Soykırım süreci, günümüz Türkiye’sindeki Ermeniler’in ve diğer halkların durumu göz önüne alındığında; “Soykırım sona erdi mi?” sorusunu akıllara getiriyor.

Konuşmacılar: Alexis Kalk ve Aris Nalcı

Nor Zartonk Avrupa Temsilcisi Alexis Kalk 1984’te Paris’te doğdu. İstanbul’da büyüyen Kalk, 2006 yılında Sayat Tekir ve Artun Kendirli ile birlikte Türkiye’deki halkların sorunları üzerine Anuşabur (Aşure) adında bir radyo programı yaptı. Ermeni halkının taban örgütlülüğü olan Nor Zartonk‘un (Yeniden Uyanış) ve 2009’da yayın hayatına başlayan Nor Radyo’nun kurcularından biridir. Çok dilli yayıncılık yapan Nor Radyo bastırılmış dillerin ve kimliklerin duyurulması konusunda önemli bir rol aldı. Kalk ayrıca Batı Ermenice’nin ve Ermeni kültürünün korunmasını amacıyla 2010’da kurulmuş Ermeni Kültür ve Dayanışma Derneği’nin kuruluşunda görev aldı. Kalk, eşit ve demokratik bir toplumun oluşması için insan hakları, barış ve ifade özgürlüğü gibi konularda ve Ermeni Soykırımı’nın tanınması, Hrant Dink, Sevag Balıkçı‘nın anmaları ile Kamp Armen direnişinde aktif olarak yer aldı.

Gazeteci ve yazar Aris Nalcı 1980’de İstanbul’da doğdu. 1998 yılında Hrant Dink ile tanıştı ve foto muhabiri olarak AGOS gazetesinde çalışmaya başladı. Gazetede editörlük ve haber müdürlüğü görevlerinde bulunan Nalcı, Hrant Dink katledildikten sonra sorumlu yazi işleri müdürlüğü görevini yürüttü. 2011 yılında IMC TV’nin kuruluşunda yer alan Nalcı, Turkiye’nin ilk azınlıklarla ilgili televizyon programi Gamurc/Köprü’yü, kanal 2016’da Erdoğan tarafından kapatılana kadar 5 yıl aralıksız sürdürdü. 2017’de Arti TV için ‘Arti Avrupa’ adı altında bir dizi röportajlar serisi hazırladı. Aynı yıl Bruksel’de 92.1 FM frekansında haftalık Ermenice radyo programi Belgahay’a başladı. yazilari T24 basta olmak uzere bircok basili ve internet gazetesinde ve dergisinde yayinlandi. 2015-17 yillari arasında Turkiye’deki eski Ermeni yerleşimlerine yaptığı gezilerdeki izlenimlerini ve röportjlarını yayınladi. Bu projede hazırladığı ‘Arta Kalan’ sergisi ABD’de ve İstanbul’da sergilendi. Nalcı ayrıca, Serdar Korucu ile birlikte Soykırımın 50. yılındaki tepkilerle ilgili ‘1965’ isimli bir kitap yazdı. Osmanli’daki Ermeni sosyalistlerin 1915’te asılmasını anlatan ‘Paramaz – 20 Darağacı’ kitabını tercüme etti.

20 Nisan’da gerçekleşecek etkinliğin ana teması soykırım ve bunun arka planıdır. Soykırımın failleri hiç bir zaman yargılanmadı ve soykırımı mümkün kılan iktidar yapıları parçalanmadı. Ermeni soykırımından sonra Türkiye’de düzenli olarak nefret cinayetleri, katliamlar ve linç girişimleri gerçekleşti. Rumlar, Yahudiler, Kürtler ve Aleviler gibi etnik ve dini azınlıklar da bu milliyetçi politikanın kurbanları oldu ve olmaya devam ediyorlar.

Türkiye Ermenisi gazeteci Hrant Dink’in öldürülme sürecinde de görüldüğü üzere azınlık topluluklarına mensup olup, soykırım veya insan haklarından bahsedenlerin hayatları hiçbir zaman güvende olmadı. Kalk ve Nalcı gibi insanların bu konulardan bahsetmeye devam etmeleri ve Gezi ve Kamp Armen gibi direnişlere katılmaları oldukça cesur bir duruştur. Ermeni soykırımının tanınması tek başına yeterli olmayıp, özür dilenmesi ve tazminatların gündeme getirilmesi gereklidir. Bunun için de örgütlenme, mücadele ve dayanışma şarttır.

15-28 Nisan tarihleri arasında De Klinker’de “Günümüz Türkiye’sinde Ermeni Aktivizmi: Nor Zartonk” adında bir fotoğraf sergisi de olacaktır. Nor Zartonk’un Türkiye içinde ve dışında gerçekleştirdiği etkinliklerden oluşan fotoğraf sergisinde, Türkiye’deki hak arama mücadelerinden bir kesit sunuluyor.

Eric Krebbers