Kültürel Çoğulcu Tiyatro Günleri

[ A+ ] /[ A- ]

2006 yılından beri Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu içerisinde faaliyet gösteren “Tiyatro Bağlamında Kültürel Çoğulculuk Çalışma Grubu” tarafından organize edilen Kültürel Çoğulcu Tiyatro Günleri bu yıl 19. İstanbul Amatör Tiyatro Günleri kapsamında “İki Yazar İki Gün” başlığı altında düzenlenecek: Kadın yazar ve şair Beki L. Bahar (1926-) ve modern Osmanlı tiyatrosunun avangard isimlerinden Hagop Baronyan (1843-1891) bu yılki etkinliğin konukları olacaklar.

23 Mayıs 2010 Pazar: Beki L. Bahar** Tiyatrosu

(Etkinlikler sırasında sayın Beki L. Bahar da katılımcılar arasında yer alacaktır.)

16:00: Panel: Beki L. Bahar ve Tiyatrosu
Moderatör: Uluc Esen
Konuşmacılar: Selim Hubeş, İzzet Bana, Rivka Bihar, Ömer F. Kurhan
Yer: Boğaziçi Üniversitesi İbrahim Bodur Salonu

20:00 Oyun: Alabora / 200.000. Gece (Dostluk Yurdu Derneği)
Yer: Boğaziçi Üniversitesi Garanti Kültür Merkezi

5 Haziran 2010 Cumartesi: Hagop Baronyan*** (Avangard Bir Osmanlı Tiyatrocusunun Anısına)

(Bu etkinlik BGST ve Aras Yayıncılık işbirliği ile hazırlanmaktadır. )

13.00 Konuşma: Hagop Baronyan: Döneminin Seçkin bir Hiciv, Roman ve Oyun Yazarı / Kevork Bardakjian (ABD Michigan Üniversitesi Ermeni Dili Edebiyatı Profesörü) / (Ermenice / Türkçe çeviri yapılacaktır)

14.30 Kısa Oyun: Medzabadiv Muratsganner (Dilenen Muhteremler) / Getronagan Lisesi ve Tarkmançats İlkogretim Okulu Oğrencileri (Ermenice)

17.00 Söyleşi: Trabzon’da Bağdasar Ağpar Deneyimi / Necati Zengin (Trabzon Sanat Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmeni)

18.00 Söyleşi: Bir Yayıncı Olarak Hagop Baronyan / Zakarya Mildanoğlu (Ermeni periyodikleri konusunda araştırmacı / Agos Yazarı)

19.30 Kısa Oyun: Şark Dişçisi / Berberyan Kumpanyası& Tiyatro Boğaziçi
Yer: (Tüm etkinlikler) Boğaziçi Üniversitesi Demir Demirgil Salonu

*Murathan Mungan “Soğuk Damga” (Omayra)

** Beki L. Bahar Kimdir?

1926 İstanbul doğumlu Yahudi bir kadın yazar ve şairdir Beki L. Bahar…

TED Ankara Koleji mezunu, üç çocuk annesi bir ev hanımıyken, uzun yıllar yaşadığı Ankara’da yazmaya başlar…

İlk yazısı, 1958 yılında Haftanın Sesi dergisinde yayınlanır… Sonrasında birçok edebi türde yazmaya devam eder; şiirler, tiyatro oyunları, anılar, tarih araştırmaları, kitap ve oyun eleştirileri…

Geniş bir yelpazede yazan Beki L. Bahar’ın temel ilgi alanı tarih ve tiyatrodur. Ve bu iki alanı çarpıcı bir şekilde bir araya getirmeyi başarmış, temasını tarihten alan, aynı zamanda günümüzde halen değerli olan belli soruları zekice tartışan tiyatro metinleri yazmıştır.

Bir kadın yazar olarak, oyunlarında güçlü ve gerçekçi kadın karakterler göze çarpar…

Eserlerini ağırlıklı olarak Türkçe kaleme alan yazarın, içinde yetiştiği çok dilli ortamın doğal sonucu olan Judeo-İspanyolca şiirleri de vardır…

Yazarın kısa oyunu Alabora 1970 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. Bunun dışında oyunları genellikle Yahudi cemaati dernekleri tarafından sahneye taşınmıştır.

Bazı oyunları Mitos-Boyut Yayınları tarafından yayınlanmıştır, halen yayınlanmamış bir çok oyunu vardır… Fazla oynanmamış olması, üzerine pek de yazılıp çizilmemiş olması, yazarın seyirciyle buluşmasını engellemiştir…

Beki L. Bahar Tiyatrosu etkinliği de işte bu gecikmiş buluşmayı gerçekleştirmeyi hedefliyor…

***Hagop Baronyan Kimdir?

1843 yılında Edirneli yoksul bir ailenin çocuğu olarak doğan Baronyan, ilk ve orta öğrenimini Ermeni okullarında tamamladı. 1864 yılında İstanbul’a taşındı. Hevesli bir okur olarak bazı Avrupa dillerini, özellikle de dönemin İstanbul’unda edebi ve teatral hayatta büyük etkileri olan Fransızca ve İtalyanca’yı kendi kendine öğrendi. Osmanlı başkentinde yayınlanan çeşitli dergilere katkı sunarak yazarlık konusunda deneyim kazandı.

Yayına hazırladığı mizah ve tiyatro ağırlıklı süreli yayınların ömrü kısa oldu. Poğ aravodyan [Sabah Borusu] , Yeprad [Fırat], Meğu [Arı], Ermenice ve Osmanlıca olarak iki farklı versiyonu yayınlanan Tadron [Tiyatro], Khigar [Zeki], Dzidzağ [Neşe] isimli dergilerin yayını sıklıkla içerdikleri toplumsal eleştiriler nedeniyle Osmanlı sansür bürosu tarafından durduruldu.

Baronyan’ın tiyatroya olan yoğun ilgisi çok genç yaşlarda kendini gösterdi. 1865’te yazılan ilk oyunu, Goldoni’nin orjinal eserinin taklidi olan Yergu derov dzara mı [İki Efendili Bir Uşak] adlı kısa bir farstı. Bundan dört yıl sonra, görücü usulü evlilikleri ve evlilikte sadakat konusunu genellikle neşeli bir üslupta ele aldığı ilk komedisi Adamnapuyj arevelyan [Şark Dişçisi] geldi. 1872 yılında Şoğokortı’ya [Dalkavuk] başladı ancak yarım bıraktı. 1880-81 yıllarında ortaya çıkan, esaslı taşlaması Medzabadiv muratsganner [Dilenen Muhteremler], taşralı eşrafın patavatsızlığına ve naifliğine odaklanırken bu niteliklerin aynı zamanda çeşitli sanatsal, profesyonel, dini ve zanaatkar fırsatçılar tarafından sömürülmeye ne denli açık olduğuna da dikkat çeker. Son eseri Bağdasar Ağpar ise yine boşanma teması etrafında modern Ermeni cemaat kurumlarının taşlamasını yapar.

Hayatı boyunca yazdığı her eserde hiciv ve toplumsal eleştiriye yer veren Baronyan 1891 yılında İstanbul Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi’nde tüberküloz hastalığından öldü. Ölüm bu muhalif kişiliği susturmuş gibi görünse de gerçekte eserleri okunduğu ve izlendiği müddetçe onun kahkahalarının yansıması duyulmaya devam edecektir.