Uygar Gültekin
Agos
Diyarbakır’ın Sur ilçesinin bazı mahallelerinde sokağa çıkma yasağı 80 gündür devam ediyor. Sokağa çıkma yasağıyla birlikte başlayan çatışmalar nedeniyle çok sayıda kişi hayatını kaybetti. Surlular ilçeyi terk etmek zorunda kaldı. İlçedeki tarihi yapılar, kiliseler ve camiler de çatışmalarda zarar gördü. Geçtiğimiz hafta Sur ilçesinde çatışmalı bölgenin ortasında kalan Ermeni Katolik Kilisesi’nin görüntüleri internete yansıdı.
Mülkiyeti halen Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olan ve yakın zamanda restorasyondan geçerek, halı atölyesi olarak kullanılan kilisenin önemli bir bölümü yıkılmış görülüyor. Ortadoğu’nun en büyük kilisesi olan ve sokağa çıkma yasaklarına kadar ibadete açık olan Surp Giragos Kilisesi’nin akıbeti hakkında da soru işaretleri var. Anadolu Ajansı tarafından yayınlanan fotoğraflarda, Surp Giragos Kilisesi’nin duvarının da hasarlı olduğu görülüyor. İlçede bulunan Ermeni Protestan Kilisesi ve Keldani Kilisesi de çatışmalarda hasar gördü.
Diyarbakır Surp Giragos Ermeni Kilisesi Vakfı Yönetim Kurulu üyesi Gafur Türkay, kiliselerin akıbetini öğrenmek için 16 Şubat Salı günü Diyarbakır Valisi Hüseyin Aksoy’la görüştü. Türkay, kiliselerin hasar görüp görmediği konusunda Valiliğin bilgi sahibi olmadığını ve bölgede devam çatışmalar nedeniyle bölgeye halen girilemediğini söyledi.
Ancak yasak ve çatışmaların başlamasıyla beraber çan ve ezan seslerinin sustuğuna işaret eden Türkay, yaşananlar nedeniyle cami ve kiliselere girilip ibadet yapılamadığını söyledi. Dicle Haber Ajansı’na konuşan Türkay, şunları söyledi, “Birçok insan ibadet yapamıyor. Sur’daki ne bir kilise ne de camiye girilebiliyor. Kurşunlu Cami’yi yerle bir ettiler. Kurşunlu Cami’yi tekrar yapabilir de ama o ruhu katamazlar o tınıyı yakalayamazlar. Dört Ayaklı Minare yapsanız da sanki çölde yapılmış bir ağaç gibi olur.”
Türkay, “Kiliseyi açtığımızda birçok Ermeni gelmişti. Gelen Ermeniler, baba ve dedelerinin o kilisede yaptığı vaftiz yaptıklarını söyleyip ağladıklarını gördük. Bize diyorlardı ‘Annem burada vaftiz oldu. Kardeşim burada vaftiz olmuş. Dedemin cenazesi bu kilisede kalkmış’ deniliyordu. Ermenilerin eskiye dayalı duygular canlanıp büyük bir özlem giderilmişti. Bu kadar uzun süreden sonra bin bir emekle Surp Giragos Ermeni Kilisesi yapıldı. Onun tekrar işlevsiz hale gelmesi, kullanılamaz hale gelmesi ciddi bir çöküntü moral bozukluğu, hayal kırıklığını da beraberinde getiriyor” diye konuştu.
Surp Giragos Kilisesi Vakfı Başkanı Ergün Ayık da kilisede hasarların oluştuğunu belirterek “Sur’da hayat yeniden normale dönene kadar kilisenin açılması mümkün değil” dedi.
Çatışmalardan dolayı kiliseyi terk etmek zorunda kalan Süryani Meryem Ana Kilisesi Papazı Yusuf Akbulut, Süryani kilisesinin kapıları kırılarak içeri girildiğini ancak bir süredir kilisenin durumuyla ilgili bilgilerinin olmadığını söyledi.
Yine ilçede bulunan Dört Ayaklı Minare, Kurşunlu Camii, Tarihi Fatih Paşa, Arap Şeyh, Hacı Hamit ve Hasırlı camileri de çatışma bölgesinde bulunuyor. Yapıların çatışmalarda hasar görüp görmediği bilinmiyor.
Kilisede bozkurt işareti
Geçtiğimiz hafta ‘Türk Polisi’ isimli bir sosyal medya hesabından, bir özel harekat polisinin, Diyarbakır Sur’da bulunan Surp Giragos Ermeni Kilisesi’nde çekilen bir fotoğrafı paylaşıldı. Paylaşılan fotoğraf ve yorumlar tepkilere neden oldu.
Sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, yüzü kapatılan bir özel harekat polisinin, Ortadoğu’nun en büyük kiliselerinden biri olan Diyarbakır Surp Giragos Kilisesi içinde bozkurt işareti yaparken çekilmiş bir fotoğrafı görünüyor. 11 Şubat’ta paylaşılan fotoğrafın yanında “Diyarbakır Sur.. Sultan Alparslan’ın torunları kiliselerdeki küffarları imana getiriyor..” yazısı yer alıyor. Paylaşılan fotoğraf ve yorumlar, sosyal medyada tepkilere neden oldu.
