Agos Gazetesi
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, Bitlis ziyareti sırasında Güroymak ilçesinin eski adı olan ‘Norşin’i kullanması, ilçede heyecanla karşılandı ve bölgedeki isim tartışmasını yeniden alevlendirdi. Gül’ün tutumu ilçede memnuniyetle karşılanırken, belediye, eski ismi almak için resmi başvuru yapmaya hazırlanıyor.
DTP’li Belediye Başkanı Mehmet Emin Özkan, Kürt açılımının tartışıldığı bugünlerde Cumhurbaşkanı’nın açıklamalarından son derece memnun olduklarını belirtti. 1978 yılında Anadolu’daki birçok köy ve ilçe ismiyle birlikte Norşin’in adı da ‘Güroymak’ olarak değiştirilmişti.
“Murat’ın kaynağı”
Gazetemizin Ermenice sayfaları editörü Sarkis Seropyan, ‘Norşin’ isminin aslının Ermenice ‘Norşen’ olduğunu söylüyor: “Norşen, Murat’ın can aldığı, ‘Meğraked’in (Bal Nehri) kaynağının bulunduğu yerdir. Efsaneye göre, bir çoban Norşen’in sırtındaki Nemrut Dağı’nın tepesinde koyunlarını otlatırken değneğini göle düşürüp kaybetmiş. Sonraki günlerde çobanın değneğini Norşen’deki su kaynaklarının civarında bulmasından anlaşılmış ki, Murat’ın suyu o gölden geliyor, yani Norşen’den akan su Murat’ı besliyor. Norşen, Ermenilerin tarihinde de önemli bir yere sahip. Ermeniliğin ilk çıkış noktalarından biri olarak görülebilir.”
“İsmi Ermenice ama Kürt köyü”
Seropyan, köyün isminin Ermenice olduğunu, ancak köyün bir Kürt yerleşimi olduğunu belirtiyor: “Bunun gibi başka köyler de var. Mesela, Kemaliye Eğin’de Başvartenik köyü vardır; şimdi ‘Başpınar’ olmuş. Oranın imamı ile görüşmemizde de, kendisi köyün eskiden beri Kürt yerleşimi olduğunu ancak kendilerinden çok önce bölgeye yerleşmiş olan Ermenilerin verdiği ismi kullandıklarını belirtmişti. Köyde 300 yıldır Ermeni varlığı söz konusu değilmiş, ama ismini Ermenice olarak kullanmaya devam etmişler. Norşen de bunun gibidir.”
‘Norşin’ ismini geri istiyor
Cumhurbaşkanı Gül’ün ‘Norşin’ telaffuzundan cesaret alan Güroymaklılar, ilçenin isminin değiştirilmesini istedi. Güroymak Kaymakamı Rıfat Altan, ilçenin çok eski bir tarihe sahip olduğunu belirterek “Güroymak ilçemiz, Hititlerden başlayıp, Osmanlı İmparatorluğu’na kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Geçmişte Erentepe Mahallesi’nde başlayan yerleşim yerine ‘Norşin’ ismi verilmiş, zamanla ilçenin gelişmesi ile birlikte ismi ‘Güroymak’ olarak değiştirilmiştir” dedi.
Belediye Başkanı Mehmet Emin Özkan ise, “Halkımız ‘Güroymak’ ismini hâlâ benimsemiş değil. Telaffuzunda bile zorlanan halkımızın büyük kısmı, ismin yeniden Norşin olmasını istiyor. İsmin neden değiştirildiğini de bilmiyoruz. Norşin isminin yeniden gündeme gelmesinden dolayı memnunuz. Cumhurbaşkanı’nın buradan ‘Norşin’ olarak söz etmesi, bu bölgedeki bazı beklentileri de su yüzüne çıkarmıştır” diyor.
Belediye Meclisi’nin 2004 yılında aldığı kararla, ilçeye eski isminin geri verilmesi gündeme gelmiş, ancak yasal engeller nedeniyle bu karar hayata geçirilmemişti.
Norşen (Norşin)
Bitlis Vilayeti’ne bağlı Muş kentinin kuzeydoğusunda, Meğraked’e (Murat Nehri’nin bir kolu) dökülen iki akarsuyun arasında yer alan Norşen, Muş yöresinin Hasköy’den sonraki ikinci büyük kentiydi. 1909 yılında 314 hane Ermeni nüfusu olan köy, 7 mahalleden oluşuyordu ve verimli topraklara sahipti. Halkı tarım, hayvancılık, zanaat ve ticaretle uğraşırdı. Norşen’in ‘Azize Marine’ adlı bir kilisesi ve geniş bahçesi olan bir okulu vardı. 1915’te halkının büyük bölümü yok olmuş, kurtulanlar Kafkasya’ya göç etmişlerdir. (Ermenistan Sovyetler Ansiklopedisi, cilt 8, sayfa 384)
• ‘nor’: yeni, ‘şen’: mekân, yurt, yerleşim bölgesi