AGOS
22 Temmuz genel seçimlerinde milletvekili olmak için yarışacak adayların başvuru süresi 4 Haziran günü mesai bitiminde doldu. Pek çok faal milletvekilinin liste dışı kaldığı görülürken, daha önce İstanbul 2. bölgeden bağımsız aday olan Baskın Oran’ı destekleyeceğini açıklayan DTP’nin bu bölgede il başkanı Doğan Erbaş’ı aday göstermesi günün beklenmeyen gelişmesiydi.
22 Temmuz’da yapılacak olan seçimlere katılacak olan adaylar başvurularını yaptılar. Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) sunulan aday listelerinde birçok parti lideri memleketlerinden aday olurken, Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ın İstanbul 1. Bölge’den ve birinci sıradan aday olduğu görüldü. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal Antalya’dan, DP lideri Mehmet Ağar Elazığ’dan, Saadet Partisi Genel Başkanı Recai Kutan da Malatya’dan adaylıklarını koydular. GP lideri Cem Uzan İzmir, Anavatan Partisi Genel Başkanı Erkan Mumcu İsparta’dan aday olurken DTP Eş Başkanlarından Ahmet Türk Mardin, EMEP Genel Başkanı Levent Tüzel İzmir (bağımsız), ÖDP Genel Başkanı Ufuk Uras İstanbul 1. bölge (bağımsız), İP Genel Başkanı Doğu Perinçek de İstanbul’dan adaylıklarını açıkladılar. YSK’ya liste sunmayan ve seçimlere bağımsız olarak katılacağını açıklayan BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu Sivas’tan adaylığını koyarken, Mesut Yılmaz’da bağımsız aday olarak Rize’den seçimlere katılıyor.
YSK’ya liste sunan partiler ise şunlar: Türkiye Komünist Partisi (TKP), Halkın Yükselişi Partisi (HYP), EMEK Partisi, Genç Parti (GP), AK Parti, Saadet Partisi (SP), İşçi Partisi (İP), Liberal Demokrat Parti (LDP), Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), ANAVATAN Partisi, Aydınlık Türkiye Partisi (ATP), Demokrat Parti (DP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP).
Ermeni adaylar liste dışında kaldı
AKP’ye başvuru yapan Ermeni adaylar Murat Beştepe ve Verkin Arıoba ise liste dışında kaldı. Agos’a açıklamada bulunan Murat Beştepe, son güne kadar listenin üst sıralarında yer alırken, son anda nasıl olup da liste dışında kaldığını anlayamadığını dile getirdi. Başmüzakereci Ali Babacan ve AKP’li Kangal Belediye Başkanı tarafından desteklendiğini söyleyen Beştepe, duygularını şöyle ifade etti: “Doğrusu son dakikada neler oldu bilemiyorum. Çok şaşırdım doğrusu, ama ne yapalım kısmet değilmiş, sağlık olsun.”
Partilerde gayrimüslim adaylar
Mardin’de ilk kez bir Süryani CHP’nin listesinde 5. sıradan aday oldu. Mardin’in Midyat ilçesinden Gebro Tokgöz, CHP’den gelen bu teklife sevindiğini belirttiği açıklamasında, “Türkiyenin demokratikleşmesi açısından önemli bir adım atılmıştır. Şu ana kadar biz Süryaniler kabuğumuzdan dışarı çıkmadık. Artık siyasi arenada bizim de varlığımızın olması sevindiricidir. Meclis çatısı altında Süryanilerin sorunlarını dile getirmeğe ve çözüm bulmaya çaba sarf edeceğim. İlk defa bir Süryani vatandaş siyasi bir partiden milletvekili adayı oluyor. Bu da Süryani gençlerimizin siyasette önünü açacaktır. Laik, demokratik ve çağdaş cumhuriyetimizin tüm kurum ve kuruluşlarında hizmet etmeye hazırım” dedi.
Saadet Partisi (SP) milletvekili adayları listesinde ise İshak Kosif’i İstanbul 1. Bölge’den 17. sırada aday gösterirken, Demokrat Parti de (DP) Efrim Bağ’ı İstanbul 2. Bölge’den 14. sırada aday gösterdi
Sol’da bağımsız adaylar çalışmalara başladılar
“Sol’da Bağımsız Ortak Adaylar Platformu’nun adaylarından Baskın Oran İstanbul 2. Bölgeden, Ufuk Uras ise İstanbul 1. Bölgeden adaylıklarını açıkladılar. Yine Platform’un adaylarından Metin Bakkalcı Ankara 1. Bölgeden adaylığa önerilirken, DTP’nin bağımsız aday listesinde son anda yapılan değişiklik sonucunda Bakkalcı adaylık başvurusunda bulunmadı.
Hatırlanacağı gibi, 12 Eylül rejiminin bir sonucu olan %10’luk seçim barajının seçmenin iradesinin meclise yansımanının önünde büyük bir engel teşkil ettiği gerçeğinden hareketle bir süredir bağımsız sol ortak adaylar göstermek yönünde çabalar yürütülüyordu. Solda bağımsız ortak adaylurdan Baskın Oran 1 Haziran Cuma günü düzenlediği basın toplantısında İstanbul 2. bölgede yüzde dörtlük oy oranına ulaşmayı hedeflediğini belirtmişti.
DTP’de liste değişikliği
Daha önce yayınladığı listede İstanbul 2. Bölge’de Baskın Oran’ı, Ankara 1. Bölge’den Metin Bakkalcı’nın adaylıklarını destekleyeceğini bildirmiş olan DTP, 4 Haziran’da yayınladığı yeni listede DTP İstanbul İl Başkanı Doğan Erbaş’ın İstanbul 2. Bölge’den, Şükrü Erbaş’ın da Ankara 1. Bölge’den adaylıklarını destekleyeceğini açıkladı.
DTP Eş Başkan Yardımcısı Nurettin Demirtaş liste üzerinde yapmış oldukları değişiklikle ilgili olarak yaptığı yazılı açıklamada, Bağımsız Adayları Destekleme Komisyonu’nun belirlediği aday listesine dönük çok sayıda olumlu ve olumsuz tepki aldıklarını ifade etti. Demirtaş, şunları belirtti: “Bunlar çoğunlukla aday profiline yönelik tepkilerdir. Çok olumlu tepkiler gelmekle birlikte, kimi illerden olumsuz tepkiler de gelmektedir. Olumlu tepkileri ayrıca değerlendirmek gerekir. Diyarbakır toplantısında belirlenen kriterler karşısında sağ, feodal, aileci ve aşiretçi dengelerin etkili olduğu, kadın adayların sayısının az olması göz önünde bulundurularak, çağdaş ölçülerde yaklaşılmadığı eleştirileri vardır. İdeal ölçülere vurulduğunda bu eleştirilerde gerçeklik payı olabilir ama tüm aday profilinin bu şekilde oluşmadığı da aşikardır. Daha geniş çerçevede düşünülerek oluşturulmuş bir listedir.”
Siyasette herkesi tatmin etmenin zorluğuna dikkat çeken Demirtaş, ‘‘Adaylığı kesinleşenlere veya dışında kalanlara yönelik tepkilerden anlaşıldığı kadarıyla halen çağdaş ölçülere ulaşmada sorunlar var. Aile, aşiret ilişki-ölçüleri, dengecilik ve kadına eşit ve özgürlükçü yaklaşım konularında yaşanan geriliklerle baş etmede parti olarak yetersiz bir noktada olduğumuzu görüyoruz” dedi.
Tepkileri doğal karşıladıklarını, parti içi demokrasiyi dikkate alarak gelen eleştirileri değerlendirdiklerini belirten Demirtaş, “Türkiye’nin demokrasi mücadelesinde yeni bir sayfa açmanın arifesindeyiz. Tepkilerimiz demokratik teamüller içinde kalmalı ve seçim başarısını gölgelemesine fırsat verilmemelidir.” dedi
Oran: DTP’nin kendi iç olayı, yolumuza devam ediyoruz
İstanbul 2. Bölge’den Sol’un Ortak Adayı Prof. Dr. Oran, NTV’ye yaptığı açıklamada “Bu öncelikle DTP’nin kendi iç olayıdır. Verilen sözden dönülmüş olması üzüntü yaratıyor ancak seçime girme kararımdan vazgeçmem söz konusu değil. Biz yolumuza aynen devam ederiz” dedi.
DTP’nin listede değişiklik yaptığını 3 Haziran gecesi öğrendiğini ve kendisinin bir anlamda varlık nedeni olan Ankara 1. Bölge’den kaydırılmak istenmesi karşısında adaylık başvurusunda bulunmayan Metin Bakkalcı, Ankara Ortak Aday Platformunun kendisini aday olarak önermesinden onurlandığını, ortaya çıkan ortak heyecanı önemsediğini belirtirken,
“Benim için adaylık değil, ‘örgütselliklerin ötesinde birlikte yürüme heyecanının’ ortaya çıkmasına katkı önemli” diyen Bakkalcı, platformun ötesindeki sürecin yeterli olgunluğa gelmediğini ifade etti.
Seçim bölgeleri ve milletvekili sayısı
YSK’nın kararına göre, milletvekili sayısı 18’e kadar olan iller 1, 19 ile 35 arasında olan iller 2, 36 ve daha fazla olan iller 3 seçim çevresine bölündü. Seçimde 70 milletvekili çıkaracak olan İstanbul’da 3 seçim bölgesine ayrılmışken, 29 milletvekili çıkaracak Ankara’da 2, 24 milletvekili çıkaracak İzmir de 2 seçim bölgesi var.
İstanbul’un 1. seçim bölgesi: Adalar, Beykoz, Kadıköy, Kartal, Maltepe, Pendik, Sultanbeyli, Şile, Tuzla, Ümraniye ve Üsküdar’dan oluşuyor. Bu bölgeden 24 milletvekili seçilecek.
İstanbu’da 2. seçim bölgesi, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beyoğlu, Eminönü, Eyüp, Fatih, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Sarıyer ve Şişli ilçelerini kapsıyor. Bu bölgeden 21 milletvekili seçilecek.
İstanbul’da 3.seçim bölgesinde ise, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Büyükçekmece, Çatalca, Esenler, Güngören ve Küçükçekmece bulunuyor. Üçüncü seçim çevresi 25 milletvekili çıkaracak.
Ankara’da 1. seçim bölgesi, Bala, Çankaya, Elmadağ, Etimesgut, Evren, Gölbaşı, Haymana, Mamak, Polatlı, Sincan ve Şereflikoçhisar’dan oluşuyor. Bu bölge 15 milletvekili çıkaracak.
Ankara’da 2. seçim bölgesi, Akyurt, Altındağ, Ayaş, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kalecik, Kazan, Keçiören, Kızılcahamam, Nallıhan ve Yehimahalle’den oluşuyor. Bu bölge 14 milletvekili çıkaracak.
İzmir 1. seçim bölgesi, Balçova, Buca, Çeşme, Gaziemir, Güzelbahçe, Karaburun, Kemalpaşa, Konak, Menderes, Narlıdere, Seferihisar, Selçuk, Torbalı ve Urla olarak belirlendi. İzmir 1. bölgeden 12 milletvekili seçilecek.
İzmir 2. Seçim bölgesi, Aliağa, Bayındır, Bergama, Beydağ, Bornova, Çiğli, Dikili, Foça, Karşıyaka, Kınık, Kiraz, Menemen, Ödemiş ve Tire’den oluşuyor ve 12 milletvekili çıkaracak.