Ahmet Meriç ŞENYÜZ
Birgun.net
Sayat Tekir’le röportajımızın ikinci bölümünde, özgürlükçü Ermenilerin bir araya geldiği Nor Zartonk’u, dokuz dilde yayın yapan Nor Radyo’yu, Ermenistan’dan Türkiye’nin nasıl göründüğünü ve Türkiye’de Ermeni olmanın anlamını konuştuk. Sayat Tekir durumu çok çarpıcı bir anekdotla özetledi: Bir Ermeni arkadaşım var oy kullanacak. Adres şöyle; Ergenekon Caddesi, Bozkurt Mahallesi, Türkbeyi Sokak… Oy kullanmaya da Talat Paşa İlköğretim Okulu’na çağrılıyor…
Nor Zartonk ne anlama geliyor Türkçe? Nedir bu oluşum?
Zartonk ‘yeniden doğuş’ demek Ermeniler içerisinde Zartonk dönemi, Ermeni rönesansını temsil eden bir dönem. Bu 1850’lerde başlayan, tiyatroda, edebiyatta, görsel sanatlarda, siyasette, pozitif bilimlerde başlayan bir Rönesans dönemi. Ermeni toplumundaki bu uyanış 1915’te soykırımla birlikte sona eriyor. Bu döneme Zartonk dönemi deniyor. Bizimki de Yeni Rönesans –Nor Zartonk. Nor Zartonk 2004te bir mail grubu olarak kurulan, 2007’de Hrant Dink’in öldürülmesiyle ete kemiğe bürünen bir demokratik kitle örgüt. Nor Radyo da 2009’da Nor Zartonk’un gerçekleştirdiği bir Hrant Dink anmasıyla yayın hayatına başladı. Nor Radyo da ‘Yeni Radyo’ demek.
Sadece Ermeni toplumuna seslenen bir radyo mu bu?
Radyonun Adı Ermenice kuranlar da Ermeni, ilk başta program yapanlar da sadece Ermenilerdi. Ancak biz hiç bir zaman radyoyu sadece Ermenilerden oluşturmayı düşünmedik. Bizim gibi sıkıntıları olan, ayrımcılığa uğrayan diğer halklara, dinlere mezheplere, sınıflara, cinsel kimlik ve yönelimlere ses olmaya çalıştık. Zaten sloganımız ‘Dünyanın Bütün Sesleri Birleşin!’
“Nor Radyo’dan üç tane fıkra çıkar”
Sadece Ermenice mi yayın yapıyorsunuz? Bir de frekansı nedir Nor Radyo’nun?
Frekansı yok internet üzerinden yayın yapıyor. www.norradyo.com
Türkler de çalışıyor mu Nor Radyo’da?
Nor Radyo herkesin gönüllü olarak içerisinde bulunduğu ve Dokuz dilde yayın yapan bir radyodur.Bu bağlamda çok kültürlüdür. Fıkra misali, üç tane fıkra çıkar oradan. Ermenice, Kürtçe (Kurmanci), Zazaca, Hemşince, Türkçe, Lazca, Adige, Çerkesce ve Rumca var. Alternatif bir yayın da var. Anadil programlarının yanında, bu radyoyu daha muhalif bir radyo yapan kadın hakları, ekoloji, Ortadoğu gündemi, politik yorum programları vs. de var.
Politik olarak kendini nasıl tarif ediyorsun?
Devrimci, Sosyalist…
Geneli böyle mi sizin topluluğun?
Nor Zartonk’u daha çok özgürlükçü olarak tanımlamak doğru olur. Solcudan ziyade daha özgürlükçü insanların bir araya geldiği bir organizasyon… Belli ilkeleri var, bu ilkeleri kabul eden herkesin içinde olabileceği bir organizasyon. Ermeni olması da şart değil… Belli ilkelerimiz var, bunlara uyan herkes bize katılabilir.
“Ermeni toplumunun çoğunluğu sola oy verir”
Değerli bir Ermeni sinema yazarımızla 2007 seçimleri öncesinde sohbet ediyorduk, sizin dedim aileniz nereye oy verecek, Baskın’a mı diye, yok dedi bizimkiler AKP’ye verir. Ben hayret ettim Ermeni toplumu içinde AKP’ye oy veren var mı diye… Bana şöyle dedi, Ermeni toplumunda hali vakti yerinde olanlar hep merkez sağda yer alır, Demokrat Parti, AP, ANAP, DYP şimdi de AKP’dir esas çizgi. Böyle midir gerçekten?
Evet doğrudur CHP’nin İttihatçılıktan gelen damarı Ermenilere çok çektirdi o yüzden belli kesimlerde CHP’ye tepki olarak AKP’ye yöneliş var. Hatta şimdi bu yöneliş 2007’den daha bile fazladır. Yine de biz 2007 seçimi öncesinde bir anket yapmıştık. AKP’nin oy oranı yüzde 5 çıkmıştı. Baskın Oran, Ufuk Uras ve Sebahat Tuncel gibi bağımsız adaylara daha çok oy çıktı.
En çok bağımsıza mı çıktı?
En çok CHP ile bağımsız adaylardı. Ama bir sonraki seçim döneminde aynı anketi yaptığımızda şu çıkmıştı oylarını iki misli arttırmıştı AKP. Yani şüphesiz ki etkileri yok değil. Sonuçta iktidar her yere girmeye çalışıyor ve giriyor da. Kürdün evine de girmeye çalışıyor biliyoruz elektriği olmayan köylere elektrik, kömür makarna vs. Ayrıca şunu unutmayalım, 1915’te Ermeniler soykırıma uğratılırken Osmanlı Meclisi’nde Ermeni mebuslar da yok değildi. Bu Ermeni ya da Türk ya da Kürt olmaktan çok iktidarın yanından olup olmamakla alakalı… Ben şahsi olarak kendimi iktidarın yanında konumlandırmıyorum. Bu da beni Ergenekoncu yapmaz… Hani Ergenekon destanını da bilmem zaten… (Gülüyor)
Zaten halen Türkiye kontrgerillasının ya da derin devletinin adının Ergenekon olup olmadığını bile bilmiyoruz daha… Hatta hakikaten yargılanan derin devlet midir onu bile bilmiyoruz daha…
Elbette o da var. Etyen Mahçupyan iktidar yanlısıdır bu anlamda. Belli yönlerini de eleştiriyordur iktidarın ama benim Ergenekon’la tek bağlantım yaşadığım yerle alakalı. Benim yaşadığım yerin çevresinde Ergenekon, Türk Beyi, Bozkurt mahallelerinin olmasıyla alakalı.
Aslında çok sayıda gayrimüslim yurttaşımızın yaşadığı bir yer orası. Bilinçli seçilmiş gibi görünüyor.
Hiç şüphesiz bilinçli seçilmiş. Mesela Rum Patrikhanesi’nin oradaki isimlere de bakmak lazım. Orada da bilinçli seçilmiş yer adları var. Mesela benim bir Ermeni arkadaşım var oy kullanmaya gidiyor. Ergenekon Caddesi, Bozkurt Mahallesi, Türkbeyi sokak’ta oturup bir de Talat Paşa İlköğretim Okulu’nda oy kullanıyor.
“Ermenistan’da sosyalizm eşittir rüşvet”
Ermenistan gazetelerine haber yapıyorsun, Ermenistan solu nasıl değerlendiriyor Türkiye’yi? Umut yok mu Ermenistan solundan?
Türkiye’dekine çok benzer bir süreç var orada. Ermenistan’da yaşlılar hariç sosyalizmi isteyen kimse yok. Tam AKP tarzı bir parti iktidarda, daha muhafazakar daha solcu partiler de var. Aslında Ermenistan’a gereken gerçek bir sosyal-demokrat iktidar bana kalırsa…
Ermenistan Ermenileri AKP’ye nasıl bakıyor?
Ermenistan’da protokol sözünün öncesinde Ermenistan tarafından Türkiye’ ye ilgi acayip bir şekilde arttı. Ergenekon davaları daha doğrusu Hrant’ın öldürülmesinden sonra başlayan bir süreçte büyük ilgi vardı. Ergenekon davaları Ermenistan’da yayınlanmaya başladı. Bu ilginç bir şeydi. Ben de o dönem tatil için Ermenistan ’da bulunuyordum. Haberleri alabiliyordum yani bu anlamda. Bir ilgi oldu ama protokol sürecinin buzdolabına kaldırılmasıyla birlikte o ilgi biraz soğudu.
Tayyip Erdoğan’ın yakınlarda açıklamaları oldu. “Ermenistan fazla konuşmasın buradaki Ermenistan yurttaşlarını yollarız oraya” mealinde…
Yakın zamanda Türkiye’ye çalışmak için gelmiş Ermenistanlı göçmenler bunlar. Ki bunlar söylendiği gibi 100 bin değil 17-18 bin civarında insandır ve bunları göndermek için yasaları değiştirdiler.
Onlarla iletişiminiz var mı?
Bizim onlarla iletişimimiz var. Ama bir şey yapabiliyor musun dersen söyleyecek bir şeyim yok maalesef. Göçmenlik zor. Kaybedecek şeyleri de olduğu için insanları politik bir şeye çağırmak zor. Bizim bir şeyler yapmamız lazım. Ve maalesef işin içinde öznesi aktif olarak bulunmayınca, yaptığınız şeyler de bir şeye yaramıyor. Yani öyle dışarıdan bilinç taşımak gibi şeyler, pratikte işlemiyor.
Hrant Dink’in arkadaşları grubunun içinde misin?
Bir dönem Nor Zartonk’la beraber aktif olarak içindeydik ama çekildik. Yine de her türlü ortak yapılacak şeyde varız. Bizim sosyalist duruşumuzu bozmayacak her eyleme, etkinliğe katılırız…